Specyfiką pracy szkoły jest wytwarzanie dóbr duchowych, co wymaga odpowiedniej atmosfery. Wychowanie, które jest procesem ciągłym, odbywa się w każdej sytuacji szkolnej. Bardzo pomocnym w procesie wychowania jest oparcie tegoż procesu o wzór osobowościowy patrona szkoły. Ceremoniał szkolny, zwyczaje związane z patronem szkoły oraz przyjęta koncepcja wychowania powoduje, że szkoła ma swój „klimat”. Nadanie imienia Szkole Podstawowej w Wyszynach będzie wielkim zaszczytem, dumą, a także wyzwaniem i odpowiedzialnością dla całej społeczności szkolnej. Będzie również pomocą w kształtowaniu u uczniów przywiązania do swojej szkoły oraz promowania jej pozytywnego wizerunku.
Wybór Mikołaja Kopernika na patrona szkoły nastąpił w dniu 17 czerwca 2015 r. zgodnie z przewidzianymi prawem procedurami. W pracę związaną z wyborem patrona zaangażowali się uczniowie, ich rodzice oraz nauczyciele. Po uwzględnieniu w głosowaniu propozycji wszystkich podmiotów szkoły, okazało się, że spośród trzech kandydatów na patrona (Maria Konopnicka, Mikołaj Kopernik, Janusz Korczak) większość głosów uzyskał Mikołaj Kopernik.
Słowa i muzyka: Aleksandra Struska - Musiał
Aranżacja: Sylwia Nowastowska
- W noc pogodną, w niebo zapatrzony
Kopernik, sercom naszym bliski,
Pokochał gwiazdy jak szalony
I odtąd były mu wszystkim:
Ref.: Jego domem, jego prawdą i ufnością,
I nadzieją, i odwagą i miłością. x 2 - I my po gwiazdy stąd ruszymy;
Z małej Ojczyzny, z Wyszyn ukochanych.
O tym, czym dla nas są Wyszyny,
Dziś jednym głosem zaśpiewamy:
Ref.: Naszym domem, naszą prawdą i ufnością,
I nadzieją, i odwagą i miłością. x 2 - W naszej szkole w nadziei się wzrośnie,
Tu jedność wpisano nam w serce;
Czym jest dla nas, śpiewajmy radośnie,
Trzymając się mocno za ręce:
Ref.: Naszym domem, naszą prawdą i ufnością,
I nadzieją, i odwagą i miłością. x 2
Opracował Mieczysław Grabianowski*
OŚWIATA W REJONIE WYSZYN
1699 r. - w Grabówcu (Grabówka) istniała jedna z trzech na terenie parafii chodzieskiej szkół katolickich. Jej kierownikiem był Paweł Prawicz. Jak pisał oficjał Dalski wizytujący parafię, „W niedzielę i święta czyta on postyllę (objaśnienia ewangelii św.) dla parafian, mieszkających dalej niż milę od kościoła”. W opinii ks. L. Kurpisza, P. Prawicz był „widocznie człowiekiem bardzo zacnym i religijnym, że proboszcz poruczył mu w dowód zaufania urząd niejako kaznodziejski.”[1]
1773 r. - Wyszyny razem z Wyszyńską Wsią (Wysynkami) i Prosną należały do Filipa Raczyńskiego, starosty mieściskiego, który podówczas wiódł spór graniczny ze starostwem Rogozińskim. W tym czasie na dobrach Raczyńskiego rozpoczęło się osadnictwo olęderskie, które doprowadziło do powstania wsi Wyszyńskie Olędry, niem. Wischin Hauland, obecnie Wyszynki. W 1779 r. w dokumentach związanych z dziejami Wyszynek wymieniono nazwiska pierwszych gospodarzy (posiedzicieli): Franciszek Thumm, Dreher, Schitz, Fenig, Schendel. Wymieniono także nazwisko bakalarza (Schulmeister) Scheller, co wskazuje na to, że osadnicy mieli własną szkołę.[2]
1853 r. – w Wyszynach wybudowano salę wiejską, z której wydzielono dwie izby na szkołę ludową.
1865 r. – na terenie parafii chodzieskiej było 5 szkól katolickich, w tym jedna w Prośnie do której chodziło 40 dzieci. Znacznie liczniejsze były szkoły protestanckie. Silna była zlokalizowana na terenie parafii ryczywolskiej szkoła w Wyszyńskich Piaskach, do której chodziły dzieci Grabówka leżącego na terenie parafii w Chodzieży. Jak pisze ks. L. Kurpisz „W Grabówku była dawniej także szkoła katolicka, która się spaliła; jest tam jeszcze grunt szkolny. Rejencja atoli opiera się jej odbudowaniu i nie chce żadnego wsparcia udzielić gminie, która jest mała i uboga. Składki na nową szkołę wynoszą dotąd 300 tal..”[3]
1875 r. - w Wyszynach wybudowano pierwszy budynek szkolny.[4]
1890 r. – w Wyszynkach wybudowano nowy budynek szkolny.
Koniec XIX w. - najbliższa dla Wyszyn stacja kolejowa i poczta znajdowały się w Budzyniu, a parafia katolicka w Ryczywole. Natomiast szkoły (katolicka i ewangelicka) w Wyszyńskich Olędrach (Wyszynkach). Do dworu Wyszyny należały wówczas 744 ha ziemi uprawnej, a sama wieś miała 7 dymów (domów), w których mieszkało 146 dusz (w tym 25 ewangelików). Wyszyny nie były wówczas zbyt dużą osadą. Większymi wsiami w tym czasie były chociażby Wyszynki i Nowa Wieś Wyszyńska. [5]
15 października 1906 r. – 70 dzieci ze szkoły w Wyszynach rozpoczęło strajk przeciwko zakazowi nauki religii w języku polskim. Strajk trwał sześć tygodni. Przed I wojną światową, w zaborze pruskim dzieci w wieku od 7 do 14 roku życia chodziły do szkoły czteroletniej.
1928 r. – do Publicznej Szkoły Powszechnej w Wyszynach chodziły dzieci katolickie z Wyszynek. W tym okresie w Wyszynkach mieszkało 331 osób, w tym 23 Polaków (wszyscy katolicy)i 308 Niemców (wszyscy wyznania ewangelickiego). Do szkoły w Wyszynkach uczęszczało 74 uczniów – ewangelików: 55 z Wyszynek (27 chłopców i 28 dziewcząt), 7 z Bukowca (3 chłopców, 4 dziewczynki), 9 z Igrzyny (5 chłopców, 4 dziewczynki), 3 z Tłukaw (2 chłopców, 1 dziewczynka). Szkoła w Igrzynie (pow. obornicki) została zlikwidowana z powodu małej liczby dzieci.
1929 r. - pracę w szkole w Wyszynach rozpoczął Franciszek Owczarzak.[6]
5 września 1938 r. – rozpoczął się rok szkolny 1938/1939. W szkole w Wyszynkach naukę rozpoczęło 52 dzieci-ewangelików, w tym jeden Polak.
1 lutego 1939 r. – w szkołach w Wyszynach i w Wyszynkach odbyły się uroczyste akademie z okazji imienin Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
3 maja 1939 r. – w szkołach w Wyszynkach i w Wyszynach organizowano tradycyjne akademie z okazji Święta Narodowego.
8-10 maja 1939 r. - w Chodzieży odbył się kurs oplgaz dla nauczycieli z powiatu chodzieskiego. „Celem kursu było zoriętowanie (pisownia oryginalna – przyp. MG) uczestników o celach i zadaniach obrony przeciwlotniczej biernej”. [7]
12 maja 1939 r. - w tym dniu, jak napisano w Kronice Szkoły Powszechnej w Wyszynkach, „cała Polska rozpamiętywała bolesną rocznicę śmierci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego”.
7 listopada 1939 r. - na Wzgórzach Morzewskich koło Chodzieży został rozstrzelany Oskar Fuhrmann (ur. 7.06. 1907 r.), kierownik Szkoły Powszechnej w Wyszynkach.[8] O. Fuhrmann został aresztowany pod koniec września w Wyszynkach, a następnie przewieziony do aresztu w Ostrówkach i więzienia w Chodzieży. W każdym z tych miejsc był przesłuchiwany i bity przez M. Wambecka.
1942 r. – w Wyszynach rozpoczęła działalność szkoła, do której uczęszczały przede wszystkim dzieci niemieckie. Formalnie Prezes Rejencji Poznańskiej już w drugiej połowie 1940 r. zarządził utworzenie szkół dla polskich dzieci, w podległym sobie rejonie, w tym w Wyszynach, ale w praktyce rozpoczęła ona działalność dopiero dwa lata później.[9] Nauczycielką w tej szkole była Emilia Wambeck, córka hitlerowca Maxa Wambecka, członka SS i NSDAP.
8 października 1943 r. – szkoła w Wyszynkach została zamknięta. Być może z powodu braku nauczycieli, którzy zostali powołani do wojska i małej liczby dzieci.
20 lutego 1945 r. – rozpoczęła działalność Szkoła Podstawowa w Wyszynach. P.o. kierownikiem Szkoły został Franciszek Owczarzak, który pracował w tej Szkole przed 1939 r. (po wybuchu wojny Fr. Owczarzak pracował w gospodarstwach Marcina Burzyńskiego, a po jego wysiedleniu pozostał w tym gospodarstwie przejętym przez Niemca Alfreda Oeltze. Od lutego 1942 r. pracował w charakterze gońca i pisarza gminnego w Zarządzie Gminnym w Wyszynach. Aresztowany przez Gestapo w lutym 1944 r. był więziony kolejno w Rogoźnie, Szamotułach, Forcie VII (Warowni) w Poznaniu i Żabikowie.
„W tym okresie F. Owczarzak, który wrócił z obozu w Żabikowie organizował szkołę w Wyszynach. Zdążył zabezpieczyć zeszyty, papier do pisania, ołówki po niemieckim Zarządzie Gminnym. Do szkoły zgłosiło się około 50 chętnych w różnym wieku. F. Owczarzak zorganizował dla każdego krótki egzamin pisemny. Każdy dostał kartkę i ołówek. Musiał napisać swoje imię, nazwisko, imiona rodziców, miejsce zamieszkania i datę urodzin (test z języka polskiego). Następnie miał do rozwiązania dwa, trzy zadania matematyczne na liczbach prostych (np. 4x4, 5+2 6-3 itp.). Na podstawie wyników tych testów i według dat urodzin F. Owczarzak kwalifikował kandydatów do poszczególnych klas. Ci, którzy uczyli się już przed wojną byli automatycznie kwalifikowani do 6 i 7 klasy.”[10]
16 czerwca 1945 r. – rozpoczął się rok szkolny w szkole w Wyszynkach. Naukę rozpoczęło 44 uczniów w klasach I-III. Były to dzieci nielicznych Polaków, którzy mieszkali w Wyszynkach przed 1939 r., ale w większości były to dzieci pierwszych repatriantów z dawnych polskich Kresów Wschodnich.
17 czerwca 1945 r. – została utworzona Rada Szkolna Szkoły w Wyszynkach w składzie: Michał Przybylski, przewodniczący, Jan Rybak – skarbnik, Antoni Górniak – sekretarz, Lende Aleksander- członek, Władysław Kogut – członek, Aniela Chrzanowska (nazwisko nieczytelne? może Owsiak-Kłos) – członek (kierowniczka szkoły).
20 lipca 1945 r. – zakończył się pierwszy po II wojnie światowej rok szkolny (1944/1945) w Wyszynach i w Wyszynkach.
3 września 1945 r. – rozpoczął się rok szkolny 1945/1946. Do obwodu szkolnego w Wyszynach, na wniosek mieszkańców Grabówka, przyłączono „gromadę Grabówko”, która wcześniej należała do obwodu szkolnego w Stróżewicach. Pracę w Szkole w Wyszynach rozpoczął Edward Łukowski (ur. 2.01. 1914 r. w Biniewie k. Ostrowa. Wywieziony na roboty do Niemiec, wrócił w lipcu 1945 r.).
4 września 1945 r. – uroczystym nabożeństwem rozpoczął się rok szkolny w Szkole Podstawowej w Wyszynkach. Naukę rozpoczęło 68 uczniów w klasach I-IV.
25 października 1945 r. - po raz pierwszy po wojnie Szkołę Podstawową w Wyszynach wizytował inspektor szkolny – Krzanowski.
1 listopada 1945 r. – pracę w Szkole w Wyszynach rozpoczął Michał Zommer. (ur. 14. 08. 1905 r. w Daszkewicach, pow. wołkowyski).
3 listopada 1945 r. -utworzono czteroklasową Szkołę Podstawową w Nowej Wsi Wyszyńskiej. Uczyło się w niej 40. dzieci. Nauczycielem kierującym w tej szkole został Edward Łukowski.
26 grudnia 1945 r. – uczniowie Szkoły Podstawowej w Wyszynach odegrali pierwsze w wolnej Polsce Jasełka. Dochód z imprezy był przeznaczony na pomoce naukowe.
1-3 maja 1946 r. – w ramach pierwszego ogólnopolskiego Święta Oświaty zorganizowano w Wyszynach zbiórkę na zakup książek dla szkół. Powołano zespól składający się z: ks. Wł. Wołka, Kazimierza Stranza, Pawła Witta (sołtys), Władysława Misterskiego, Adama Burzyńskiego, Maksymiliana Sadowskiego, Ludwika Kujawy, Walentego Piątkowskiego, Michała Zommera, Franciszka Owczarzaka. Zebrano 5210, 50 zł, które przekazano na konto Inspektoratu Szkolnego w Chodzieży.
28 czerwca 1946 r. – zakończenie pierwszego po wojnie pełnego roku szkolnego. Naukę ukończyło 111 uczniów, którzy uczyli się w pięciu klasach (Klasa I – 17 dzieci, klasa II – 26, klasa III – 15, klasa IV 22, klasa V – 31).
1 września 1958 r. – została otwarta Szkoła Podstawowa w Grabówku. Była to szkoła jednoklasowa w czterech oddziałach. Kierownikiem szkoły został Antoni Namysł.
1965-1967 – w Wyszynach funkcjonowała dwuletnia Szkoła Przysposobienia Rolniczego. Ukończyły ją 24 osoby.
1 września 1968 r. – rozpoczęło działalność przedszkole zakładowe PGR. Od 2012 roku przedszkole działa jako Przedszkole Samorządowe im. Koziołka Matołka.
1 września 1970 r. - oddano do użytku nowy budynek szkoły podstawowej. Inicjatorem budowy był Franciszek Owczarzak - wieloletni kierownik i dyrektor szkoły, za długoletnią pracę pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
1 września 1972 r. - dyrektorem Szkoły Podstawowej w Wyszynach został Jan Kalkowski.
8 maja 1975 r. – Szkole Podstawowej w Wyszynach nadano imię Małgorzaty Fornalskiej, która była patronem Szkoły do 1990 r.
1 października 1981 r. - nowym dyrektorem Szkoły został Aleksander Lech Staliński.
1 września 1990 r. - stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej w Wyszynach objęła Ewa Urbańczyk.
1 września 1991 r. – przedszkole zakładowe zostało przekazane Gminie Budzyń i stało się przedszkolem samorządowym.
1 września 1999 r. – w wyniku wprowadzanej reformy szkolnej Szkoła w Wyszynach przez 18 lat działała jako 6-klasowa szkoła podstawowa.
2000 r. – szkoła otrzymała pracownię komputerową wyposażoną w 11 komputerów z dostępem do Internetu.
20 czerwca 2006 r. – uroczyste otwarcie hali sportowej przy szkole..
1 lipca 2014 r. – nowym dyrektorem szkoły została wybrana Donata Kędzierska.
grudzień 2014 r. – utworzenie nowej pracowni komputerowej na 24 stanowiska
12 lutego 2015 r. – przy Szkole Podstawowej powołano Stowarzyszenie „Razem Możemy Więcej”.
01 stycznia 20216 r. – decyzją rady Gminy w Budzyniu na wniosek dyrektora szkoły po wcześniejszym głosowaniu szkole nadano imię Mikołaja Kopernika .
10 marca 2016 r. – odbyło się pierwsze Małe Dyktando Pokutne, międzyszkolny konkurs ortograficzny organizowany z inicjatywy Mieczysława Grabianowskiego, Dyrektora Gabinetu Prezesa PAN - absolwenta Szkoły Podstawowej w Wyszynach (1972 r.), pod patronatem Rady Języka Polskiego PAN.
20 maja 2016 r. – W uroczystości nadania Szkole imienia M. Kopernika i przekazania sztandaru uczestniczyli m.in. Julian Hermaszczuk- Starosta Powiatu Chodzieskiego, .Piotr Jankowski – Przewodniczący Rady Powiatowej w Chodzieży, Marcin Sokołowski - Wójt Gminy Budzyń, Zenon Nowicki – Przewodniczący Rady Gminy w Budzyniu, prof. Piotr Wolański, Przewodniczący Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN, który wygłosił wykład o wkładzie Polski w badania kosmosu, Mieczysław Grabianowski - Dyrektor Gabinetu Prezesa PAN, ks. Bogdan Spychaj – proboszcz parafii w Wyszynach.
1 września 2017 r. – Szkoła Podstawowa w Wyszynach, w wyniku kolejnej reformy oświaty, stała się ponownie placówką ośmioklasową.
lipiec 2019 r. do czerwiec 2020 r. – rozbudowa budynku szkoły o hol, 3 klasopracownie, pokój nauczycielski, pomieszczenia socjalne.
20 października 2020 r. – 15 maja 2021 r. – nauczanie w formie zdalnej w wyniku panującej pandemii Sars Cov-2.s
sierpień 2024 r. – czerwiec 2025 r. – zburzenie starej i wybudowanie nowej hali sportowej w ramach projektu Olimpia
KIEROWNICY (do 1970 r.) I DYREKTORZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W WYSZYNACH:
1919-1930 – Jan Jankowski
1930-1939 – Franciszek Owczarzak (1906-1979)
02. 1945 – 31.08. 1972 – Franciszek Owczarzak
01.09. 1972 – 30.09. 1981 – mgr Jan Kalkowski
01.10. 1981 – 31.08. 1990 – mgr Aleksander Lech Staliński
09. 1990 – 30.06. 2014 – mgr Ewa Urbańczyk
07. 2014 – mgr Donata Kędzierska
*Mieczysław Grabianowski (ur. 10.10. 1957 w Chodzieży) – absolwent Szkoły Podstawowej w Wyszynach (1972 r.), Liceum Ogólnokształcącego im. Leona Kruczkowskiego w Chodzieży (1976 r.) i Wydziału Historii UAM (1980 r.). Był m.in. doradcą Ministra Edukacji Narodowej (2003-2005), Ministra Edukacji i Nauki ( 2005-2006). Następnie pracował w Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego i Nauki (2006-2008) i Polskiej Akademii Nauk (2008-2024). Autor książek i artykułów dotyczących m.in. historii politycznej kobiet i historii kultury materialnej.
[1] Kurpisz L., ks., Historia kościołów… op. cit., s. 238.
[2] Kronika (Chronika)Szkoły Podstawowej w Wyszynkach, rękopis w zbiorach Szkoły Podstawowej w Wyszynach.
[3] Kurpisz L., ks., Historia kościołów… op. cit., s. 239.
[4] S. Wiese, P. Ślęzak, Wyszyny. Wielkopolska wieś w gminie Budzyń, Wyszyny 2019, s. 55.
[5]Słownik Geograficzny…op. cit., s. 158
[6] S. Wiese, P. Ślęzak, Wyszyny. Wielkopolska wieś w gminie Budzyń, Wyszyny 2019, s. 56.
[7] Kronika (Chronika) szkolna szkoły powszechnej… op. cit. , s. 62
[8] L. Kinal w opracowaniu Losy nauczycieli miasta Chodzieży i najbliższej okolicy w okresie drugiej wojny światowej, [w] Z dziejów nauczycielskiej organizacji związkowej w Chodzieży ( Chodzież 1980) błędnie podał, że O. Fuhrmann był dyrektorem Szkoły w Wyszynach. Błąd powtórzono w Dzieje Chodzieży…, op. cit., s. 370. Okoliczności aresztowania O. Furhmanna opisano w Kronice Szkoły Podstawowej w Wyszynkach.
[9] Dzieje Chodzieży…, op. cit., s. 371
[10] Relacja Stanisława Wiese 26.11. 2024 r. W zbiorach autora
- Kl. I A wychowawca: mgr Marlena Gładych
- Kl. II A wychowawca: mgr Emilia Nowicka
- Kl. III A wychowawca: mgr Magdalena Geisler
- Kl. IV A wychowawca: mgr Dorota Jelińska
- Kl. V A wychowawca: mgr Edyta Kaźmierska
- Kl. VI A wychowawca: mgr Izabela Turostowska
- Kl. VII A wychowawca: mgr Magdalena Olczak
- Kl. VIII A wychowawca: mgr Magdalena Thom
Dyrekcja Szkoły
mgr Donata Kędzierska
Nauczyciele
- mgr Karolina Binkowska (pedagog)
- mgr Jarosław Dajczak (wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa)
- mgr Anna Duszka (logopedia)
- mgr Kinga Szulc (pedagog)
- mgr Magdalena Geisler (edukacja wczesnoszkolna, muzyka, plastyka)
- mgr Marlena Gładych (edukacja wczesnoszkolna, nauczanie indywidualne)
- mgr Anna Jelińska (psycholog)
- mgr Dorota Jelińska (religia, informatyka, technika)
- mgr Edyta Kaźmierska (historia, biologia, wiedza o społeczeństwie, wdżr, nauczanie indywidualne)
- mgr Donata Kędzierska (przyroda, geografia)
- mgr Krzysztof Kryszkiewicz (wychowanie fizyczne, gimnastyka korekcyjna)
- mgr Kamila Kuczyńska (doradztwo zawodowe)
- mgr Aleksandra Kujawa (język angielski, świetlica)
- mgr Emilia Nowicka (edukacja wczesnoszkolna, świetlica)
- dr Kamila Nowicka (fizyka)
- mgr Magdalena Olczak (j. polski)
- mgr Joanna Polcyn (język angielski)
- mgr Magdalena Thom (j. niemiecki)
- mgr Agata Troczyńska (pedagog specjalny)
- mgr Izabela Turostowska (matematyka, chemia)
Pracownicy administracji
- Malwina Gotszling
- Katarzyna Zasada - Fąferek
Pracownicy obsługi
- Dorota Dzik
- Monika Kozłowska
- Maja Kowalska
- Adrian Turostowski
Ilość dzieci
133
Organ prowadzący
Urząd Miasta i Gminy Budzyń
Baza szkoły
- pracownie przedmiotowe: języka polskiego, matematyki, fizyki i chemii
- laboratorium językowe
- pracownia informatyczna